Budowa demokracji
Kształtowanie polityki gospodarczej
Instytut, jako niezależny instytut badawczy i fundacja Krajowej Izby Gospodarczej angażuje się w tworzenie prawa i regulacji wspierających wzrost gospodarczy oraz rozwój demokracji. Podejmowane przez nas działania polegają zarówno na reagowaniu, jak i inspirowaniu środowiska polityków, decydentów i przedstawicieli sektora pozarządowego. W przeszłości w ramach inspirowania debat publicznych Instytut opracował ponad 50 raportów dotyczących systemu podatkowego, koncesjonowania, rynku pracy, handlu zagranicznego, finansowania i monitoringu MSP, rozwoju dziedzin opartych na wiedzy (KBI), bezpośrednich inwestycji zagranicznych (FDI), rozwoju gospodarki lokalnej, zamówień publicznych, reform systemu emerytalnego. Raporty, oparte na badaniach przeprowadzonych wśród przedsiębiorców, zawierały analizę bieżącej w danym momencie sytuacji i propozycje rekomendacji w zakresie reform. Wiele spośród proponowanych przez Instytut rekomendacji zostało wprowadzonych, m.in. dotyczących deregulacji systemu podatkowego, a w rezultacie obniżenie podatków i wprowadzenie jednej stawki dla wszystkich przedsiębiorstw, niezależnie od ich formy prawnej. Nasze propozycje budowania systemu podatkowego w większym stopniu sprzyjającego innowacjom zostały włączone do oficjalnej strategii innowacji, propozycje dotyczące deregulacji systemu licencjonowania spowodowały zmniejszenie liczby działalności, które wymagają licencji. Instytut zorganizował wiele konferencji z udziałem wiodących polityków, parlamentarzystów i przedsiębiorców, w trakcie których prezentowano rekomendacje dla polityki. Instytut ma również doświadczenie w monitorowaniu wprowadzanych ustaw i prezentowaniu administracji publicznej stanowisk biznesu skonsultowanych z przedsiębiorcami. Przedstawiciele Instytutu uczestniczą w spotkaniach organizowanych przez poszczególne Ministerstwa, na których są omawiane propozycje nowych rozwiązań prawnych.
Instytut ma także doświadczenie we współpracy z ugrupowaniami obecnymi w Sejmie i Senacie oraz innymi decydentami.
Część swoich działań Instytut kieruje do samorządów lokalnych – np. działania mają na celu rozwijanie lokalnych i regionalnych programów pomocy dla małych i średnich przedsiębiorstw, finansowanych z budżetów lokalnych. Współpraca z samorządem lokalnym pozwala stworzyć klimat sprzyjający inwestycjom i rozwojowi gospodarczemu.
Badania dotyczące demokracji i projekty wspierające wartości demokratyczne
Instytut jest zainteresowany badaniami dotyczącymi demokracji od wielu lat, zrealizował m.in. następujące projekty w tej dziedzinie: Kultura polityczna polskiej demokracji w roku 1998, Kultura prawna polskich przedsiębiorców w roku 2000 oraz Budowa wsparcia dla wartości demokratycznych i rynkowych w Polsce w latach 2016-2017. Wszystkie te projekty były częścią działalności Instytutu zorientowanej na poprawę kultury politycznej, budowę podstaw demokracji, państwa prawa oraz ustanawianie, a następnie utrzymanie standardów demokratycznych w Polsce. Główną ideą pierwszego projektu było przedstawienie oceny kultury politycznej w Polsce i porównanie jej z kulturą polityczną w UE (Niemcy i Wielka Brytania). Instytut opracował również rekomendacje dotyczące poprawy jakości debat politycznych, edukacji obywatelskiej oraz stosunków między przedsiębiorstwami a kręgami politycznymi.
Realizacja projektu Kultura prawna polskich przedsiębiorców pozwoliła Instytutowi na przedstawienie znajomości przepisów prawa wśród polskich biznesmenów, a także ich postaw wobec prawa i zakresu, w jakim to prawo przestrzegają w swojej codziennej działalności. Przygotowano raport na podstawie badań przedsiębiorców, rozmów z sędziami oraz analiz przepisów prawnych. Raport obejmujący zalecenia dotyczące poprawy kultury prawnej w Polsce został opracowany i przedstawiony w trakcie konferencji.
Celem projektu Budowa wsparcia dla wartości demokratycznych i rynkowych w Polsce było wzmocnienie współpracy i dialogu publicznego w Polsce, Bułgarii, Słowacji i na Węgrzech w obszarze wsparcia dla demokracji oraz gospodarki rynkowej. W ramach projektu opracowano raport w oparciu o badania desk research oraz wypowiedzi uzyskane od przedstawicieli różnych środowisk (biznesu, działaczy społecznych, młodych liderów, w tym studentów, mediów) podczas spotkań bezpośrednich.
W latach 2023-2024 Instytut zrealizował projekt Praworządność – Nasza Przyszłość, którego celem było wzmocnienie i promowanie zasad prawa oraz demokratycznego rozwoju naszego kraju. Poprzez realizację projektu Instytut pragnął podnieść poziom wiedzy osób młodych na temat praworządności oraz znaczenia praworządności dla rozwoju gospodarczego kraju i dobrobytu społeczeństwa, a także zachęcić młodych do udziału w wyborach do Parlamentu, samorządów, Europarlamentu i na Prezydenta RP.
Szkolenia dotyczące rozwoju demokracji w Polsce
Szkolenia dotyczące instytucji demokratycznych
Szkolenia dla NGO i izb gospodarczych
Zespół Instytutu ma wieloletnie doświadczenie w szkoleniach dla kadr sektora pozarządowego. W ostatnich latach (2017-2022) eksperci Instytutu między innymi zapewniali szkolenia i indywidualne doradztwo organizacjom pozarządowym w ramach projektów realizowanych przy wsparciu PO WER, współfinansowanych ze środków EFS: „Efektywne NGO i Izby gospodarcze” oraz „Efektywne NGO 2”. Realizując te projekty (uczestniczyło w nich 790 osób z całego kraju) pokazywaliśmy jakie działania mogą podejmować przedstawiciele NGO chcąc wzmocnić organizacje i włączyć się w procesy stanowienia prawa - zapewnialiśmy szkolenie i doradztwo kadrom NGO dotyczące udziału w konsultacjach publicznych i przygotowania się do tego procesu, wzmocnienia kompetencji eksperckich, planowania strategicznego, zarządzania projektami, HRM, pozyskiwania źródeł finansowania.
Szkolenia dla samorządów lokalnych
W swoim dorobku mamy również wiele warsztatów i szkoleń dla przedstawicieli samorządów wszystkich szczebli w zakresie prowadzenia dialogu społecznego i jak najszerszego włączania NGO i innych interesariuszy do współtworzenia polityk lokalnych, powiatowych i regionalnych. Przykładami projektów obejmujących te działania są np. projekty: „Dobre Rządzenie. Wypracowanie i wdrożenie modelu współpracy 7 jednostek samorządu terytorialnego z organizacjami pozarządowymi” oraz „STANDARDY KONSULTACJI SPOŁECZNYCH. Wzmocnienie konsultacji społecznych dotyczących regulacji prawnych i uzgadniania polityk publicznych w gminie Mszczonów”.
Szkolenia dla przedstawicieli administracji publicznej, NGO i biznesu z krajów transformujących swoje gospodarki
W ramach polsko-ukraińskiego projektu „DOBRE RZĄDZENIE W ODESSIE. Budowanie współpracy NGO z administracją miasta” będącego odpowiedzią na niekorzystną sytuację organizacji pozarządowych na Ukrainie w regionie odeskim, m.in. zorganizowaliśmy warsztaty dla odesskich NGO i przedstawicieli władz miejskich w Odessie, a także wizytę studyjną w Polsce z ich udziałem. Program tych wydarzeń obejmował dostarczenie uczestnikom wiedzy i narzędzi niezbędnych do aktywnego i profesjonalnego włączenia lokalnych organizacji pozarządowych w proces planowania i realizowania polityki władz miejskich w Odessie i realizacji zadań publicznych.
Zespół Instytutu razem z Polsko-Amerykańską Agencją Doradztwa (PAAD) przeprowadził też wiele innych szkoleń w zakresie funkcjonowania instytucji demokratycznych. Organizowaliśmy zarówno szkolenia formalne, jak i wizyty studyjne, dyskusje, prezentacje, ćwiczenia praktyczne oraz spotkania z przedstawicielami organów tworzących politykę w Polsce. W latach 1996-2004 zorganizowaliśmy około 20 szkoleń dotyczących instytucji demokratycznych i transformacji gospodarki dla uczestników z takich krajów, jak: Ukraina, Rosja, Kazachstan, Uzbekistan, Kirgizja, Bośnia, Armenia, Azerbejdżan, Gruzja i kilku innych krajów. W trakcie szkoleń przedstawialiśmy szeroką gamę rozwiązań i umożliwialiśmy uczestnikom podjęcie decyzji, które z nich najlepiej pasują do warunków panujących w ich krajach. Nasze programy zawsze były wzbogacone o elementy kulturowe i rozrywkowe, a także polską gościnność.
Oprócz organizacji szkoleń i wizyt studialnych w Polsce zespół Instytutu ma doświadczenie w przekazywaniu swojej wiedzy i doświadczeń w ramach seminariów szkoleniowych organizowanych w Rosji, Kazachstanie, Kirgizji, Armenii, Gruzji, Azerbejdżanie, Bośni, Kosowie, Serbii, Bangladeszu. Tematy dotyczyły głównie organizacji pozarządowych i rozwoju organizacji przedsiębiorców, kształtowania polityki gospodarczej, monitorowania projektów, rozwoju małych i średnich przedsiębiorstw. Te szkolenia i wizyty studialne, przeprowadzone we współpracy z Academy for Educational Development, Center for International Private Enterprise, World Learning, były oparte na polskich lub środkowoeuropejskich studiach przypadków wybranych i dostosowanych do bieżących potrzeb i zainteresowań uczestników.
Zwalczanie korupcji
Korupcja stanowi jedną z największych przeszkód rozwoju biznesu w Polsce oraz innych gospodarkach znajdujących się w fazie przejściowej, a tym samym rozwój społeczeństwa demokratycznego i gospodarki rynkowej wymaga opracowania strategii antykorupcyjnych. Dlatego wśród ważnych zagadnień dotyczących budowy demokracji podejmowanych od dawna przez Instytut znalazło się również zwalczanie korupcji. Na początku tego milenium Instytut zdecydował się przygotować raport pt. Strategia polskiego biznesu wobec korupcji (2001). Był on oparty na wynikach badań zawartych w raporcie Polski biznes wobec korupcji (2000), przedstawiającym praktyki korupcyjne zgłoszone przez przedsiębiorstwa. Na podstawie badania przedsiębiorstw polskich i trzech grup fokusowych zespół Instytutu przygotował zalecenia dotyczące przejrzystości finansów publicznych, które mogłyby zmniejszyć korupcję występującą w systemie zamówień publicznych. Zaproponowaliśmy również odpowiedzialność osobistą za procedury przetargowe i mniejszy wpływ partii politycznych na samorządy lokalne. W wyniku inicjatywy Instytutu ponad 20 organizacji przedsiębiorców podpisało oświadczenie antykorupcyjne, które stało się główną strategią polskich przedsiębiorstw w zakresie zwalczania korupcji.
Rekomendacje Instytutu dotyczące zmian w procedurze zamówień publicznych stanowiły kontynuację wcześniejszych projektów dotyczących zamówień publicznych w branży budowlanej (1995). Doświadczenie uzyskane w ramach pracy ze stowarzyszeniem firm budowlanych w zakresie uczciwych praktyk przedsiębiorstw zostało następnie wykorzystane w projekcie dotyczącym promocji etyki w biznesie oraz kultury przedsiębiorczości (1997). W ramach projektu utworzono samofinansujący się program certyfikacji Przedsiębiorstwo Fair Play. Przyciąga on co roku kilkaset firm, promując między innymi praktykę działalności bez korupcji. Zespół Instytutu przygotował również Kodeks etyki w biznesie, przyjęty przez Krajową Izbę Gospodarczą.
W latach 2001-2018 Instytut uczestniczył również w promowaniu przejrzystych procedur i praktyk w gminach. Nasz projekt Gmina Fair Play, uruchomiony w 2001 roku i koncentrujący się na promowaniu standardów etycznych wśród władz samorządowych oraz właściwej organizacji obsługi inwestorów przyczyniał się do ograniczania korupcji w gminach.
Zespół Instytutu przeprowadził również szkolenia w dziedzinie etyki biznesu oraz praktyk antykorupcyjnych w czasie szkoleń zorganizowanych dla organizacji przedsiębiorców w Gruzji, Rosji, Azerbejdżanie, Bośni (2001-2004). Nasz personel brał również udział w międzynarodowym programie mającym na celu ograniczenie korupcji w Bangladeszu, koncentrując się na praktykach rządów demokratycznych i roli sektora obywatelskiego w zmniejszaniu korupcji.
W ramach zakończonego w styczniu 2007 r. projektu Budowa uczciwych praktyk legislacyjnych ograniczanie przestrzeni dla korupcji w biznesie współfinansowanego przez Komisję Europejską, Instytut prowadził badania nad formami przeciwdziałania korupcji w procesie legislacyjnym oraz możliwościami poprawy jakości prawa. Wyniki zostały wykorzystane do opracowania "Kodeksu rzetelnych praktyk legislacyjnych" oraz raportu "Praktyki rzetelnej legislacji gospodarczej. Doświadczenia światowe i możliwości ich adaptacji do warunków polskich".
Kontynuując te działania Instytut, w lutym 2008 roku, rozpoczął realizację projektu, współfinansowanego przez UE, pn.: „Polscy przedsiębiorcy przeciw korupcji. Mechanizmy antykorupcyjne w praktyce przedsiębiorstw”, którego głównym celem było zidentyfikowanie sytuacji korupcyjnych, określenie kosztów korupcji dla firm oraz opisanie i upowszechnienie najlepszych praktyk stosowanych przez firmy w celu przeciwdziałania korupcji. W ramach projektu przeprowadzono m.in. badanie zjawisk korupcyjnych w przedsiębiorstwach działających w Polsce, którego wyniki, wraz z prezentacją najlepszych praktyk antykorupcyjnych zostały opublikowane w formie raportu.
Przykłady innych projektów promujących uczciwość i relacje społeczne wolne od zachowań sprzyjających korupcji:
